ބޮލުން އިސްތަށި ފައިބާ ތަފާތު ސަބަބުތައް ހުރެއެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ސްޓްރެސް، އުމުރުން ދުވަސްވުން، ޖެނެޓިކްސް އަދި އިސްތަށިގަނޑަށް ދޭ ފަރުވާގައި ހިމެނޭ ކެމިކަލް އާއި ޑައި އަކީ އިސްތަށި ފައިބަން މެދުވެރިވާ ބައެއް ސަބަބުތަކެވެ. އިސްތަށި ފައިބާ ނަމަ އަގުބޮޑު އުފެއްދުންތަކާއި ފަރުވާ އަށް ފައިސާ ޚަރަދު ނުކޮށް

ކެންސަރަކީ ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ކަންކޮޅުތަކެއްގައި އެބައްޔެއްގައި މީހުންގެ ހާލަތު އެންމެ ބޮޑަށް ދެރަވެ، މަރުވާ އެއްބައްޔެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހި ރާއްޖެ އިސްތިސްނާއެއް ނުވެއެވެ. ރާއްޖޭގައިވެސް އެންމެ ގިނައިން މީހުން ދުނިޔެދޫކުރުމަށް މެދުވެރިވާ ބަލިތަކުގެ ލިސްޓުގައި ކެންސަރުވަނީ ހިމެނިފައެވެ. މުޅިދުނިޔޭގައިވެސް

ބަނޑުގައި ވައިހެދުން ނުވަތަ ގެސްޓްރައިޓިސް އަކީ މައިދާގެ ފާރު ދުޅަވުމެވެ. ނުވަތަ މައިދާގެ ފާރުގައި ދުޅައެއް އުފެއްދުމާއި، ބަނޑުގައި ވައިހެދި، އެކަމުގެ އުނދަގޫތައް ކުރިމަތި ކުރުވުމެވެ. ބަނޑުގައި ވައި ހެދުން ނުވަތަ ގެސްޓްރައިޓިސް އަކީ ވަރަށް ގިނަ މީހުންނަށް ދިމާވާ މައްސަލައެކެވެ. މިމައްސަލަ އާންމުކޮށް

ޑިޕްރެޝަން އަކީ ސިކުނޑިއަށް ދިމާވާ ހިތާމަވެރި ހާލަތެއްކަން އެންމެންވެސް ދަނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ފަރުވާ ހޯދަން ބޭނުންވަނީ މަދު ބައެކެވެ. ބައެއް މީހުން އެވާހަކަ ދައްކަންވެސް ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. އެހީއެއް ހޯދުމުގެ ޚިޔާލެއް ވެސް ނުމެ ކުރޭމެއެވެ. އެޢާ ޚިލާފަށް ހަށިގަނޑުގެ ތަންކޮޅެއް ކެނޑި ނުވަތަ މަށައިގެން

ބޮލުގައި ރިއްސުމަކީ އަހަރެންމެންގެ ތެރެއިން ވަރަށް ގިނަ މީހުންނަށް ދިމާވާ މައްސަލައެކެވެ. ބޮލުގައި ރިއްސާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ބޭސް ކެއުމަކީ ރަނގަޅު ކަމަކަށް ނުވާއިރު ބޮލުގައި ރިއްސުމުން ސަލާމަތް ވުމަށް ބޮލުގައި ރިއްސަން މެދުވެރިވާ ސަބަބުތައް ދެނެގަންނަން ޖެހެއެވެ. މިލިޔުމުގައި މިބަލާލަނީ ބޮލުގައި ރިއްސަން

ލޭ މައްޗަށް ދިޔުމާއި ކޮލެސްޓްރޯލް މައްޗަށް ދިޔުމަކީ އުމުރުން ދުވަސްވަމުންދިޔުމާއެކު ވަރަށް ގިނަ މީހުންނަ ދިމާވާ ކަމެކެވެ. މިހާރުވެސް ގިނަ ބަޔަކު މި ކަމަށް ފަރުވާ ހޯދުމަށް ދާއިމަށް ބޭސްކައެވެ. އަދި ބައެއް ފަހަރު ޑޮކްޓަރުން ދޭ ބޭހުގެ ސަބަބުން އިތުރު އެހެން މައްސަލަތަކާއި ކުރިމަތިވާއިރު، ޑޮކްޓަރުން ބައެއް

އުރަމަތީގެ ކެންސަރުއުރަމަތީގެ ކެންސަރު ޖެހުމުގެ ފުރުޞަތު ކޮންމެ މީހަކަށްމެ އޮވެއެވެ. އުރަމަތީގެ ކެންސަރަކީ އަންހެނުންނަށްޖެހޭ އެންމެ އާންމު ކެންސަރެވެ. އުރަމަތި އުފެދިފައިވަނީ މިލިޔަނަށްވުރެ ގިނަ ސެލް ތަކަކުންނެވެ. ހަށިގަނޑުގައިވާ ހުރިހާ ސެލްތަކެއް ވެސް މަސައްކަތް ކުރަމުންދަނީ ވަކި ހަމަތަކެއްގެ މަތިންނެވެ.

ޒިކާ ވައިރަސް ބަލިޒިކާ ވައިރަސް ބަލި ނުވަތަ ޒިކާ ހުމަކީ ވައިރަސް އަކުން ޖެހޭ މަދިރީގެ ޒަރީޢާއިން ފެތުރޭ ބައްޔެކެވެ. ޒިކާ ވައިރަސް ބައްޔަކީ އެތައް ދުވަހަކަށް ފަހު، އަލަށް ފެންމަތިވެގެން އުޅޭ ބައްޔެކެވެ. މިބަލި ފުރަތަމަ ފެނިފައިވަނީ ރީނދޫ ހުމުގެ ވައްތަރެއް މޮނީޓަރ ކުރުމަށް ހިންގި މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި

ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ދައުރު : ފުރާވަރުގެ އުމުރު ފުރާ (ފަނަރަ އަހަރާއި، ސަތާރަ އަހަރާއި ދެމެދުގައި)ހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަގޮތްމިއީ ފުރާވަރު ކުދިންގެ ވިސްނުމާއި، އިހުސާސްތަކާއި، އެހެން މީހުންނާއި އޮންނަ ގުޅުމާއި، ހަށިގަނޑަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް އަންނަ ދުވަސްވަރެކެވެ. ގިނަ އަންހެންކުދިން

ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ދައުރު : ފުރާވަރު ފެށޭ ނޫނީ ފުރާވަރުގެ ކުރީކޮޅުގެ އުމުރު ފުރާ (ބާރަ އަހަރާއި، ސާދަ އަހަރާއި ދެމެދުގައި)ހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަގޮތްމިއީ ޖިސްމާނީ، ނަފްސާނީ، އާތިފީ، އަދި އިޖުތިމާޢީ ގޮތުން ވަރަށް ގިނަ ބަދަލުތަކެއް ކުދިންނަށް އަންނާނެ ދުވަސްވަރެކެވެ. ހޯރމޯން

ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ދައުރު : މެދު މަދަރުސީ އުމުރު ފުރާ (ނުވައަހަރާއި، އެގާރަ އަހަރާއި ދެމެދުގައި)ހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަގޮތްމައިންބަފައިންނާއި، އާއިލާގެ ބޭރުން ރަހުމަތްތެރިން ހޯދައި، އަމިއްލައަށް ކަންކަންކުރުމާއި، ކަންކަމަށް އިސްނެގުން ކުރިޔަށްވުރެ އިތުރުވާނެއެވެ. ދުޅަހެޔޮކޮށް

ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ދައުރު : ސްކޫލް ފަށާ އުމުރު ފުރާ (ހައަހަރާއި، އަށްއަހަރާއި ދެމެދުގައި)ހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަގޮތްސުކޫލް ފަށާ އުމުރު ފުރާ އަކީ ކުޑަކުދިންނަށް ވަރަށް ގިނަ ބަދަލުތަކެއް އަންނަ އުމުރު ފުރާ އެކެވެ. މިއުމުރުގައި އަމިއްލައަށް ހެދުން އެޅުން، އަތުން ބޯޅައިގައި ރަނގަޅަށް

ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ދައުރު : ޕްރީ ސްކޫލް އުމުރުފުރާ ( ތިންއަހަރާއި، ފަސްއަހަރާއި ދެމެދުގައި)ހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަގޮތްކުލައިގެ ނަންބުނުން، އެއްފައި މައްޗަށް ކޮށްޅަންހުރުން، އެހެން މީހުންނަށް އޯގާތެރިކަމާއި ލޯބި ހާމަކުރުން ފަދަ ހުނަރުތަކަކީ ކުއްޖެއްގެ "ހެދިބޮޑުވުން ދެނެގަތުމަށް

ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ދައުރު : ތިންވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ( ދެއަހަރާއި، ތިންއަހަރާއި ދެމެދުގައި)ހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަގޮތްފައިން ބޯޅައިގައި ޖެހުން، ކުޅިވަރުކުޅުން ފަދަ ހުނަރުތަކަކީ ކުއްޖެއްގެ "ހެދިބޮޑުވުން ދެނެގަތުމަށް ބޭނުންކުރާ މިންގަނޑު"(develpmental milestne) ތަކެކެވެ. ހެދިބޮޑުވުން

ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ދައުރު : ދެވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ( އެއް އަހަރާއި، ދެއަހަރާއި ދެމެދުގައި)ހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަގޮތްފުރަތަމަ ފިޔަވަޅު އެޅުން، ހިނިތުންވުން، "ބައިބައި" ކިޔަމުން އަތް ހޫރާލުން ފަދަ ހުނަރުތަކަކީ ކުއްޖެއްގެ "ހެދިބޮޑުވުން ދެނެގަތުމަށް ބޭނުންކުރާ މިންގަނޑު"(develpmental

ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ދައުރު : ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ތެރޭގައިހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަގޮތްފުރަތަމަ ފިޔަވަޅު އެޅުން، ހިނިތުންވުން، "ބައިބައި" ކިޔަމުން އަތް ހޫރާލުން ފަދަ ހުނަރުތަކަކީ ކުއްޖެއްގެ "ހެދިބޮޑުވުން ދެނެގަތުމަށް ބޭނުންކުރާ މިންގަނޑު"(develpmental milestne) ތަކެކެވެ. ހެދިބޮޑުވުން

ކާއެއްޗެހި ހަޖަމުނުވުމުން ދިމާވާ މައްސަލަތަކާއި ކުރިމަތިވާމީހުންގެ އަދަދު މަދެކޭ ނުދެންނެވޭނެއެވެ. ބޮޑުކަމު ދިއުމަށް ދަތިތަކާއި ދިމާވުމާއި، އަބަދު ބަނޑުފުރިފައި ހުރުމާއި، ހޮޑުލަވައިގަނެފައި ހުރުމަކީ ކާއެއްޗެހި ރަނގަޅަށް ހަޖަމު ނުވެ ހުރުމުގެ ސަބަބުން ދިމާވާ މައްސަލަތަކެވެ. އަންހެން، ފިރިހެން ވަކި ޖިންސެއް

ހިމޭނުން ނުހުރެވޭ ބަލި ހިމޭނުން ނުހުރެވޭ ބަލި (Attention deficit hyperactivity disorder) ނުވަތަ އޭޑީއެޗްޑީ އަކީ ޅައުމުރުގައި (ކުޑަކުދިންނަށް) ދިމާވާ އެންމެ އާންމު "ނިއުރޯޑިވެލޮޕްމެންޓަލް" ޑިސްއޯޑަރ އެވެ. ހިމޭނުން ނުހުރެވޭ ބަލި ފުރަތަމަ ދެނެގަނެވެނީ ޅައުމުރުގައި ކަމަށްވިޔަސް، ޒުވާން އުމުރަށް އަޅާއިރު

ސްޕައިނާ ބިފިޑާ "ފޯލިކް އެސިޑްބޭނުންކުރުން އެންމެ މުހިންމު އެއްބަޔަކީ ދަރިމައިވާއުމުރުފުރައިގެ އަންހެނުންނެވެ. ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް ބަލިވެއިނުމުގެކުރިންނާއި ބަލިވެ އިންނަ ދުވަސްވަރާއި ގާތުން ކިރުދޭ ދުވަސްވަރުމިވިޓަމިންގެ މުހިންމުކަން އިތުރުވެއެވެ. މައިމީހާގެ ރަޙިމުގައި ތުއްތުދަރިފުޅު ގަރުބަގަނެ، ހެދިބޮޑުވަމުން

ޕްރޮސްޓޭޓް ދުޅަވެބޮޑުވުން ޕްރޮސްޓޭޓް ދުޅަވެ ބޮޑުވުން (BPH) ނުވަތަ ޕްރޮސްޓޭޓް ގްލޭންޑް އާދަޔާ ޚިލާފަށް ބޮޑުވުމަކީ ޢުމުރުން ދުވސްވުމުގެ ސަބަބުން ފިރިހެނުންނަށް ދިމާވާ އެންމެ އުނދަގޫ އެއް މައްސަލަ އެވެ.ނުވަތަ މިއީ ޕްރޮސްޓޭޓް ގްލޭންޑް ދުޅަވެ ސައިޒުން ބޮޑުވުމުގެ މައްސަލައެވެ. ޕްރޮސްޓޭޓް ގްލޭންޑަކީ ޢުމުރުގެ

ޕްރީމެންސްޓްރޫއަލް ސިންޑްރޯމް ޕްރީމެންސްޓްރޫއަލް ސިންޑްރޯމް (premenstrual syndrome) އަކީ ދަރިމައިވާ އުމުރު ފުރައިގެ އަންހެނުންނަށް ކުރިމަތިވާ ހާލަތެކެވެ. ޕްރީމެންސްޓްރޫއަލް ސިންޑްރޯމް އަކީ މައްސަރު ކަންތައް ޖެހުމުގެ ކުރިން ދަރިމައިވާ އުމުރުފުރައިގެ އަންހެނުންނަށް ކުރިމަތިވާ ޖިސްމާނީ އަދި ނަފްސާނީ އުދަނގޫތަކެއް

ކިޑްނީގެ ބަލި ކިޑްނީ ބަލީގެ މައްސަލަތައް އަންނަނީ ދިވެހި މުޖުތަމަޢުގައި ވެސް ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް އިތުރުވަމުންނެވެ. އުމުރުން ދުވަސްވީ ވަރަށް ގިނަ ބޭފުޅުންނާއި ޒުވާނުންގެ ތެރޭގައި ވެސް، ދުވަސްވީ ކިޑްނީ ބަލީ (Chronic Kidney Disease / CKD) ގެ އުދަނގޫ ތަހައްމަލުކުރަމުން ގެންދާ މީހުން އުޅެއެވެ. ކޮންމެ އަހަރަކު

ފިރިހެނުން ޖިންސީގޮތުން ބަލިކަށިވުން – އާންމު ނަޒަރެއް ގިނަ ފިރިހެނުންނަށް އެމީހުންގެ ހަޔާތުގެ ކޮންމެވެސް ދުވަސްވަރެއްގައި ޖިންސީ ފިނިކަމާއި ނުވަތަ ބަލިކަށި ކަމާއި، ކުރިމަތިލާން ޖެހެއެވެ. އެއީ ދިމާވާ ތަފާތު ހާލަތްތަކާއި ގުޅިގެންނެވެ. މިސާލަކަށް ހާސްވެ ފިކުރު ބޮޑުވެފައި ހުންނަ ދުވަސްވަރެއްގައި ނުވަތަ

ފިރިހެން ހަށީގައި ރަގަޅަށް ވަރުނުޖެހުން ފިރިހެން ހަށީގައި ރަގަޅަށް ވަރުނުޖެހު (erectile dysfunction) މަކީ ފިރިހެނުންނަށް ދިމާވާ ޖިންސީ ބަލިކަށިކަމެކެވެ. ފިރިހެން ހަށީގައި ރަގަޅަށް ވަރުނުޖެހުމޭ ބުނެވެނީ "ފިރިހެން ހަށީގައި ވަރުޖެހުމާއި، ވަރުޖެހުމަށްފަހު ޖިމާޢުވެ ނިމެންދެން (ޖިންސީގުޅުން ހިންގައި ނިމެންދެން)

މާއަވަހަށް މަނި ބޭރުވުން (އަވަހަށް ވެރުން) މާއަވަހަށް މަނިބޭރުވުން (Premature Ejaculation) ނުވަތަ އަވަހަށް ވެރުމަކީ ފިރިހެނުންނަށް ކުރިމަތިވާ ޖިންސީ މައްސަލަ އެކެވެ. މިއީ ފިރިހެނުންގެ މެދުގައި ވަރަށް އާންމު މައްސަލަ އެކެވެ. ފިރިހެނުންގެ ތެރެއިން ކޮންމެ 3 މީހުންކުރެ އެކަކަށް މިމައްސަލަ އުމުރުގެ ކޮންމެ

ފިރިހެނުންގެ ޖިންސީ އެދުންވެރިކަން ދަށްވުން ޖިންސީ އެދުންވެރިކަމުގެ ވާހަކަ އަކީ ގިނަ މީހުން ދައްކަން ބޭނުންވާނެ ވާހަކަ އެއް ނޫނެވެ. މައްސަލަ އެއް ހުއްޓަސް އެމައްސަލަ އެއް ޑޮކްޓަރު ގާތުގައި ބުނުމަށް ވެސް ގިނަ މީހުން ފަސްޖެހެއެވެ. އެއީ ޖިންސީ ޣަރީޒާ އާއި ގުޅޭ ވާހަކަތައް އާންމުކޮށް ދެއްކުމަކީ ގިނަ މީހުންގެ

އަންހެނުން ޖިންސީ ގޮތުން ބަލިކަށިވުން އަންހެނުން ޖިންސީގޮތުން ބަލިކަށި ވުމަކީ ޖިންސީ އެދުންވެރިކަން ދަށްވުން (Frigidity) ، ނުވަތަ ޖިންސީ އެދުންވެރިކަން ނުހުރުމެވެ. ޖިންސީ އެދުންވެރިކަން ދަށްވުމޭ ބުނަނީ ޖިންސީ ގުޅުން ހިންގުމުގެ ތެރޭގައި ކުންނާއި ހަމައަށް ވާޞިލްވުމަށް ނުކުޅެދުމަށް ނިސްބަތްކޮށެވެ. މިކަން

ޕެނިކް ޑިސްއޯޑަރ ޕެނިކް ޑިސްއޯޑަރ (panic disorder) އަކީ "ކުއްލިއަކަށް ބިރުގަތުމާއި ހިތް ނުތަނަވަސްވުމުގެ ޙާލަތެ"ވެ. ޕެނިކްވުމަކީ ކުއްލިއަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބިރުގަތުމާއެކު ހިތް ނުތަނަވަސްވެ ، ހަދާނެގޮތް ހުސްވުމެވެ. ޕެނިކްވާ މީހާއަށް ހީކުރެވޭނީ އޭނާއަށް އިހްސާސްކުރެވޭ ބިރަކީ ހަގީގަތުގައި ވެސް އޭނާއަށް

ހާސްވެ ކަންބޮޑުވުން ހާސްވެ ކަންބޮޑުވު (anxiety) މަކީ ކޮންމެ އިންސާނަކަށްވެސް ދިރިއުޅުމުގައި ދިމާވެދާނެ ކަމެކެވެ. ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ދިރިއުޅުމުގައި ދިމާވާ އެކި މައްސަލަތަކާއި ގުޅިގެން ހާސްވެ ކަންބޮޑުވުމަކީ މާބޮޑު މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އާންމު ގޮތެއްގައި ހާސްވެ ކަންބޮޑުވުން ގުޅިފައިވަނީ މީހާގެ ވިސްނުމާއި،

ކުއްލިއަކަށް ހިތް ހުއްޓުން ހިތް ހުއްޓުމަ (Cardiac Arrest) ކީ ހިތް ކޮންޓްރެކްޓުވުން ފޭލްވުމުގެ ސަބަބުން ކުއްލި އަކަށް ހަށިގަނޑުގެ ބައިތަކަށް ލޭފޯރުކޮށްދިނުން ހުއްޓުމަކަށް އައުމެވެ. ބައެއް ފަހަރު ހިތް ހުއްޓުން އަށް ލޭދައުރުވުން ހުއްޓުން މިހެން ވެސް ކިޔައި އުޅެއެވެ. ހިތް ހުއްޓުމުން ހަށިގަނޑުގެ ބައިތަކަށް